Βήματα προς τη μετάφραση του αδίδακτου κειμένου

Σ. Γκαρμπούνης 

Αδίδακτο Γ΄ λυκείου - Δημοσθένης Προς Φορμίωνα, Περί δανείου 1-2

 Σ. Γκαρμπούνης

Κείμενο

Ο Χρύσιππος μηνύει τον Φορμίωνα για αθέτηση των όρων ενός δανείου που είχαν συνάψει μεταξύ τους.

[1] Δίκαια ὑμῶν δεησόμεθα, ὦ ἄνδρες δικασταί, ἀκοῦσαι ἡμῶν μετ’ εὐνοίας ἐν τῷ μέρει λεγόντων, γνόντας ὅτι ἰδιῶται παντελῶς ἐσμέν, καὶ πολὺν χρόνον εἰς τὸ ὑμέτερον ἐμπόριον εἰσαφικνούμενοι καὶ συμβόλαια πολλοῖς συμβάλλοντες οὐδεμίαν πώποτε δίκην πρὸς ὑμᾶς εἰσήλθομεν, οὔτ’ ἐγκαλοῦντες οὔτ’ ἐγκαλούμενοι ὑφ’ ἑτέρων. [2] οὐδ’ ἂν νῦν, ἀκριβῶς ἴστε, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, εἰ ὑπελαμβάνομεν ἀπολωλέναι τὰ χρήματα ἐπὶ τῆς νεὼς τῆς διαφθαρείσης, ἃ ἐδανείσαμεν Φορμίωνι, οὐκ ἄν ποτ’ ἐλάχομεν τὴν δίκην αὐτῷ· οὐχ οὕτως ἡμεῖς ἀναίσχυντοί ἐσμεν οὐδ’ ἄπειροι τοῦ ζημιοῦσθαι. πολλῶν δ’ ἡμᾶς κακιζόντων, καὶ μάλιστα τῶν ἐν Βοσπόρῳ ἐπιδημησάντων ἅμα Φορμίωνι, οἵπερ τοῦτον ᾔδεσαν οὐ συναπολέσαντα τὰ χρήματα ἐν τῇ νηί, δεινὸν ἡγούμεθα εἶναι τὸ μὴ βοηθῆσαι ἡμῖν αὐτοῖς ἀδικουμένοις ὑπὸ τούτου.

Δημοσθένης Προς Φορμίωνα, Περί δανείου 1-2

λεξιλογική βοήθεια:

ἰδιώτης: άπειρος, ανειδίκευτος

δίκην λαγχάνω: κάνω μήνυση

ἐμπόριον: αγορά, εμπορικό κέντρο

 

Γ1. Να γράψετε τη μετάφραση του παρακάτω αποσπάσματος: «πολλῶν δ’ ἡμᾶς κακιζόντων… ἀδικουμένοις ὑπὸ τούτου.»

20 μονάδες

Γ2. Γιατί θεωρούν δίκαιο οι κατήγοροι να εισακουστούν από το δικαστήριο;

10 μονάδες 

Γ3. α. Να γράψετε τους τύπους που ζητιούνται για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις:

πολὺν: ο ίδιος τύπος στον συγκριτικό βαθμό

ἄνδρες: κλιτική ενικού

ἐγκαλοῦντες: δοτική πληθυντικού

τῆς νεὼς: αιτιατική πληθυντικού

οἵπερ: δοτική πληθυντικού στο θηλυκό γένος

5 μονάδες

Γ3. β. «…γνόντας ὅτι ἰδιῶται παντελῶς ἐσμέν, καὶ πολὺν χρόνον εἰς τὸ ὑμέτερον ἐμπόριον εἰσαφικνούμενοι καὶ συμβόλαια πολλοῖς συμβάλλοντες οὐδεμίαν πώποτε δίκην πρὸς ὑμᾶς εἰσήλθομεν, οὔτ’ ἐγκαλοῦντες οὔτ’ ἐγκαλούμενοι ὑφ’ ἑτέρων.» Να μεταφέρετε τις υπογραμμισμένες λέξεις στον παρακείμενο στον ίδιο τύπο που βρίσκονται.

5 μονάδες

 

Γ4. α. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους όρους με τα μαύρα γράμματα:

ὑφ’ ἑτέρων, Φορμίωνι, ἀναίσχυντοί, τοῦ ζημιοῦσθαι, συναπολέσαντα

5 μονάδες

 

Γ4. β. Να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου και να το μετατρέψετε ώστε να δηλώνει την αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον: «… εἰ ὑπελαμβάνομεν ἀπολωλέναι τὰ χρήματα ἐπὶ τῆς νεὼς τῆς διαφθαρείσης, ἃ ἐδανείσαμεν Φορμίωνι, οὐκ ἄν ποτ’ ἐλάχομεν τὴν δίκην αὐτῷ.»

3 μονάδες

 

Γ4. γ. ἀδικουμένοις: Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τη μετοχή και να την αναλύσετε στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση.

2 μονάδες

Τρόποι και υλικά γραφής κατά την αρχαιότητα

 Επιμέλεια Σ. Γκαρμπούνης

Το βίντεο έχει αποκλειστικά εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Απευθύνεται σε παιδιά γυμνασίου και λυκείου κάθε τάξης και πραγματεύεται τους τρόπους και τα υλικά γραφής κατά την αρχαιότητα. Προέκυψε από μοντάζ επεισοδίου της σειράς της Cosmote tv "Τα σωσμένα- Αρχαϊκά Χρόνια" και οι ενότητες στις οποίες εστιάζει είναι:

00:00 Το ελληνικό αλφάβητο

01:46 Η κεφαλαιογράμματη γραφή

02:59 Ο Πάπυρος

09:17 Υλικά γραφής

Αριστοτέλης - Πολιτικά - Δικαιοσύνη (με ερωτήσεις κατανόησης)

Επιμέλεια Σ. Γκαρμπούνης

Το βίντεο δημιουργήθηκε αποκλειστικά για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Προέρχεται από σειρά της Cosmote tv με τίτλο: "Αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι" και περιλαμβάνει συνοδευτικά α. προοργανωτές και β. ερωτήσεις κατανόησης και εμπέδωσης βασικών αριστοτελικών εννοιών και αντιλήψεων για την αρετή και την ευδαιμονία. Απευθύνεται κυρίως στη σχολική αίθουσα και γι' αυτό διατίθεται ελεύθερο για κάθε παρέμβαση που θεωρείται αναγκαία από τους συναδέρφους.

Αριστοτέλης - Αρετή - Ευδαιμονία [Ηθικά Νικομάχεια] (με ερωτήσεις κατανόησης)

Επιμέλεια Σ. Γκαρμπούνης

Το βίντεο δημιουργήθηκε αποκλειστικά για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Προέρχεται από σειρά της Cosmote tv με τίτλο: "Αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι" και περιλαμβάνει συνοδευτικά α. προοργανωτές και β. ερωτήσεις κατανόησης και εμπέδωσης βασικών αριστοτελικών εννοιών και αντιλήψεων για την αρετή και την ευδαιμονία. Απευθύνεται κυρίως στη σχολική αίθουσα και γι' αυτό διατίθεται ελεύθερο για κάθε παρέμβαση που θεωρείται αναγκαία από τους συναδέρφους.

Πλάτωνας - Πολιτεία - Δικαιοσύνη (βίντεο με ερωτήσεις κατανόησης)

Επιμέλεια Σ. Γκαρμπούνης

Το βίντεο δημιουργήθηκε αποκλειστικά για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Προέρχεται από σειρά της Cosmote tv με τίτλο: "Αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι" και περιλαμβάνει συνοδευτικά α. προοργανωτές και β. ερωτήσεις κατανόησης και εμπέδωσης βασικών πλατωνικών εννοιών και αντιλήψεων για την δικαιοσύνη και την οργάνωση της Πολιτείας. Απευθύνεται κυρίως στη σχολική αίθουσα και γι' αυτό διατίθεται ελεύθερο για κάθε παρέμβαση που θεωρείται αναγκαία από τους συναδέρφους.

Ιστορία Προσανατολισμού - Θέματα Πανελληνίων (θέμα Β)

 Επιμέλεια Β. Λάλας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1^ο ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

1. Να αιτιολογήσετε γιατί ήταν θετική η συμβολή της υπερπόντιας μετανάστευσης στην ελληνική οικονομία πριν από τους Βαλκανικούς πολέμους (2008, μον.5)
2. Ποιες ήταν οι συνέπειες των Βαλκανικών πολέμων για την εθνική οικονομία; (2003, μον. 15)
3. Ποιες μεγάλες επενδύσεις έγιναν στην Αθήνα στους τομείς της υδροδότησης και της παραγωγής του ηλεκτρικού ρεύματος κατά την περίοδο του μεσοπολέμου; (2007, μον. 12)
4. Σε ποια κατάσταση βρισκόταν το πιστωτικό σύστημα της χώρας μέχρι το 1841 (2001, μον.12)
5. Ποιοι ήταν οι λόγοι της ίδρυσης και ποια τα αποτελέσματα της δραστηριότητας της Τραπέζης της Ελλάδας έως το 1932; (2002, μον.14)
6. Πώς εκδηλώθηκε στην Ελλάδα η «κρίση του 1932» και ποιες ήταν οι επιπτώσεις της στο οικονομικό πεδίο; (2006, μον. 14)
7. Με ποιον τρόπο αντιμετωπίστηκε οριστικά το πρόβλημα της διανομής των «εθνικών γαιών» μετά το 1870; (2006, μον.14)
8. Ποια πλεονεκτήματα, που επέτρεπαν μια θετική οικονομική πορεία, εξασφάλισε η Ελλάδα στη διάρκεια του μεσοπολέμου; (2012, μον.12)
9. Να αναφερθείτε στην κατάσταση του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα κατά τον 19^ο αι. (2015, μον.15)
10. Ο Ιωάννης Μεταξάς στις εκλογές της 26ης Ιανουαρίου του 1936 πήρε μόλις το 4% των ψήφων. Στις 4 Αυγούστου 1936 επιβλήθηκε δικτατορία. Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην πολιτική αυτή εκτροπή; (2000, μον.8) (και 2^ο κεφ.)
11. Ποια ήταν η κατάσταση του πιστωτικού συστήματος της Ελλάδας από τα πρώτα χρόνια της Ανεξαρτησίας μέχρι την ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας ; (Μονάδες 13, 2020)
12. Να παρουσιάσετε τις συνθήκες διαμόρφωσης της νομισματικής πολιτικής των φιλοβασιλικών κυβερνήσεων από τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920 έως τη Μικρασιατική καταστροφή. (2021, μον. 12)
13. α. Ποια ήταν τα αίτια της καθυστέρησης της ανάπτυξης του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα έως το τέλος των Βαλκανικών πολέμων; (μονάδες 9) β. Πώς διαμορφώθηκε το ελληνικό εργατικό κίνημα, κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου; (μονάδες 4) Μονάδες 13 (2021)
14. Ποιοι παράγοντες διαμόρφωσαν τη θετική οικονομική πορεία της Ελλάδας στην περίοδο του μεσοπολέμου;   Μονάδες 14 (2024) 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2^ο Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1936)

1. Πώς διαμορφώθηκε η διαδικασία επιλογής των υποψηφίων βουλευτών και το εκλογικό σύστημα στην Ελλάδα κατά το τελευταίο τέταρτο του 19^ου αι.; (2004, μον.15)
2. Να αιτιολογήσετε γιατί στην Ελλάδα κατά το τελευταίο τέταρτο του 19^ου αι. δεν προέκυψαν ταξικά κόμματα. (2008, μον.5)
3. Ποιες συνταγματικές τροποποιήσεις ψήφισε η ελληνική βουλή το 1911 (μον.8) και ποιους νόμους η κυβέρνηση Βενιζέλου στο ίδιο χρονικό διάστημα; (μον.7) (2010)
4. Α) Ποια εκσυγχρονιστικά αιτήματα των αντιπολιτευτικών ομίλων που συγκροτήθηκαν περί τα τέλη της δεκαετίας του 1850 εξέφρασε με την πολιτική του δράση ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος; (μον.5)
5. Β) Ποιοι συμμετείχαν στην  επανάσταση κατά του Όθωνα, το 1862; (μον.5) (2011)
6. Ποιες πολιτικές εξελίξεις σημειώθηκαν στην Ελλάδα από το τέλος του πολέμου του 1897 μέχρι την εκδήλωση του κινήματος στο Γουδί (1909); (2013, μον. 12)
7. Να αναφερθείτε: α)  στην οργάνωση των ελληνικών πολιτικών κομμάτων σε επίπεδο ηγεσίας, κατά το τελευταίο τέταρτο του 19^ου αι. (μον.7) και β) στους λόγους για τους οποίους δεν προέκυψαν ταξικά κόμματα στην Ελλάδα, κατά την ίδια περίοδο; (μον.6) (2014, μον.13)
8. α. Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά των κομμάτων κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα και πώς ήταν οργανωμένη η βάση τους ; (μονάδες 7) β. Με ποια κριτήρια επιλέγονταν οι υποψήφιοι βουλευτές και ποια ήταν η κοινωνική τους προέλευση κατά το ίδιο χρονικό διάστημα; (μονάδες 6) (2017, Μονάδες 13)
9. α. Να αναφέρετε ονομαστικά τα αντιβενιζελικά κόμματα. (μονάδες 3) β. Ποια ήταν τα κοινά χαρακτηριστικά τους; (μονάδες 10) Μονάδες 13 (2018)
10. α. Ποιες ήταν οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα μετά την εκλογική ήττα του Ελευθερίου Βενιζέλου το 1920; (μονάδες 10) β. Πώς οι εξελίξεις αυτές επηρέασαν τη στάση των Συμμάχων απέναντι στη χώρα; (μονάδες 5) Μονάδες 15 (2019)
11. Ποια προβλήματα αντιμετώπιζαν οι Φιλελεύθεροι στην πολιτική πρακτική την περίοδο 1923-1928; (Μονάδες 12, 2020)
12. α. Ποια αιτήματα εξέφρασαν η «νέα γενιά» και ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος περί τα τέλη της δεκαετίας του 1850; (μονάδες 7) β. Ποια ήταν η διάσταση των απόψεων που οδήγησε στον «εθνικό διχασμό» με αφορμή τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι και τη δεύτερη παραίτηση της κυβέρνησης Βενιζέλου; (μονάδες 8) Μονάδες 15 (2020Π)
13. Ποιοι ήταν οι στόχοι του εκσυγχρονιστικού προγράμματος του τρικουπικού κόμματος και ποιες προσπάθειες έγιναν για την υλοποίησή του;   Μονάδες 12 (2022)
14. Ποια ήταν η δομή και η οργάνωση του κόμματος των Φιλελευθέρων κατά την περίοδο 1910-1912; Μονάδες 12 (2023)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3^ο ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1930)

1. Για ποιους λόγους δόθηκε προτεραιότητα στην εγκατάσταση των προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής στη Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη; (2000, μον.6)
2. Ποια ήταν τα κυριότερα σημεία της Συμφωνίας της Άγκυρας (10 Ιουνίου 1930); (μον.9, 2000/2005)
3. Ποια ήταν η προσφορά των Μικρασιατών προσφύγων του 1922 στον τομέα του πολιτισμού; (2001, μον.13)
4. Ποιες ήταν οι επιπτώσεις στον πληθυσμό της Ελλάδας και στην εθνολογική του σύσταση, από την άφιξη των προσφύγων μετά τη μικρασιατική καταστροφή; (2002, μον.14)
5. Ποιες ήταν οι επιπτώσεις από την άφιξη των προσφύγων μετά τη Μικρασιατική καταστροφή στον τομέα της βιομηχανίας; (2003, μον. 15)
6. Πώς εκφράστηκε η διάσταση προσφύγων και γηγενών ύστερα από τη Μικρασιατική καταστροφή στην οικονομική, πολιτική και κοινωνική ζωή; (2004, μον.15)
7. Ποια μέσα διέθεσε στην ΕΑΠ (Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων) η ελληνική κυβέρνηση για την αποκατάσταση των προσφύγων; (2005, μον.12)
8. Με ποιους τρόπους υποκινήθηκε και μεθοδεύτηκε ο πρώτος διωγμός του 1914 εναντίον των Ελλήνων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας; (2008, μον. 15)
9. Να αναφερθείτε α) στο μεταναστευτικό ρεύμα Ελλήνων από τη Ρωσία, μετά τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου (μον.5) και β) στο προσφυγικό ρεύμα Ελλήνων από τη Ρωσία, το διάστημα 1919-1921 (μον.5) (2015, μον.10)
10. Να αναφέρετε τους φορείς οργάνωσης της παλιννόστησης (μον.7) και τις συνθήκες που βρήκαν οι πρόσφυγες του πρώτου διωγμού (1914-1918), όταν επέστρεψαν στις εστίες τους (μον.6) (2016)
11. Ποια εμπόδια αντιμετώπισε η αστική αποκατάσταση των προσφύγων κατά τη δεκαετία του 1920; (2016, μον. 12)
12. α. Γιατί η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) έδωσε προτεραιότητα στη γεωργία; (μονάδες 6) β. Για ποιους λόγους προτιμήθηκαν η Μακεδονία και η Δυτική Θράκη για την εγκατάσταση των προσφύγων; (μονάδες 6) (2017, Μονάδες 12)
13. Τι προσέφεραν οι Μικρασιάτες πρόσφυγες του 1922 στη διαμόρφωση του νεοελληνικού πολιτισμού; Μονάδες 10 (2019)
14. Για ποιους λόγους η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) κατά την αποκατάσταση των προσφύγων έδωσε προτεραιότητα:   (2022) α. στην ανάπτυξη της γεωργίας; (μονάδες 6) β. στην εγκατάσταση των προσφύγων στη Μακεδονία και στη Δυτική Θράκη; (μονάδες 7) Μον. 13

ΚΡΗΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ (19^ος αι. και αρχές 20^ου)

1. Ποιες ενέργειες έγιναν μετά την αναχώρηση των ξένων Ναυάρχων για την οργάνωση της Κρητικής Πολιτείας μέχρι και τη συγκρότηση της πρώτης κυβέρνησής της; (2007, μον. 16)
2. Ποιες ήταν οι αντιδράσεις της ελληνικής κυβέρνησης και των Μεγάλων Δυνάμεων στο Κίνημα του Θερίσου, πριν οργανωθεί στο Θέρισο η «Προσωρινή Κυβέρνησις της Κρήτης»; (2009, μον.15)
3. Ποια ήταν η στάση της ελληνικής κυβέρνησης (μον.5) και ποια ήταν η αντίδραση των Μεγάλων Δυνάμεων (μον.5) αμέσως μετά την επίσημη έκδοση του πρώτου ενωτικού ψηφίσματος των Κρητών (24 Σεπτεμβρίου 1908) και μέχρι το 1910; (2008, μον.10)
4. Ποιοι συνασπίστηκαν γύρω από το Βενιζέλο στην αντιπαράθεσή του με τον Πρίγκιπα Γεώργιο (μον.5) και ποια ήταν η αντίδρασή τους στην προκήρυξη των εκλογών στο τέλος του 1904;(μον.5) (2010, μον.10)
5. Πώς εξελίχθηκε το Κρητικό ζήτημα από την έκρηξη των Βαλκανικών πολέμων μέχρι το Φεβρουάριο του 1913; (2011, μον.15)
6. Ποιες ήταν οι εξελίξεις στο Κρητικό ζήτημα μετά τη Συμφωνία στις Μουρνιές (2 Νοεμβρίου 1905) και ως την ανάληψη της Ύπατης Αρμοστείας της Κρήτης από τον Αλέξανδρο Ζαΐμη; (2012, μον. 13)
7. α. Ποια ήταν τα στάδια οργάνωσης της Κρητικής Πολιτείας μέχρι και την έγκριση του Συντάγματός της; (μονάδες 10) β. Ποια ήταν τα οικονομικά μέτρα που πήρε η Κρητική Πολιτεία; (μονάδες 2) Μονάδες 12 (2018)
8. Με ποιες Συνθήκες ειρήνης ενώθηκε η Κρήτη με την Ελλάδα; (Μονάδες 10, 2020Π)
9. Ποιο ήταν το έργο που επιτέλεσε η πρώτη Κυβέρνηση της Κρητικής Πολιτείας; Μονάδες 13 (2023)
10. Πώς διαμορφώθηκε η πολιτική κατάσταση στην Κρήτη μετά το πρώτο ενωτικό ψήφισμα των Κρητών έως και την παραίτηση της προσωρινής διακομματικής Κυβέρνησης; Μονάδες 11 (2024)