Τα ζώα κι εμείς

Σ. Γκαρμπούνης

Κείμενο 1

Υπάρχει μεγάλη βιβλιογραφία επί του θέματος, ή καλύτερα υπάρχει, από τη μια μεριά, μεγάλη βιβλιογραφία (αρθρογραφία, κυρίως) ΚΑΤΑ των Ζωολογικών Κήπων, και από την άλλη μία ολοένα διευρυνόμενη ομάδα σοβαρών (και, ναι, απολύτως υπέρ των ζώων και των δικαιωμάτων τους) Ζωολογικών Κήπων που κάνουν τη δουλειά τους.

Ποια είναι αυτή η δουλειά; Ποικίλλει και διαφέρει από Κήπο σε Κήπο, αλλά κυρίως αφορά, όχι τη… διασκέδαση των επισκεπτών, αλλά την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού —ενηλίκων και παιδιών— για την άγρια πανίδα και τους κινδύνους που την απειλούν συνολικά και κατά είδος. Παράλληλα, δεν υπάρχει σοβαρός Ζωολογικός Κήπος που να μην έχει θέσει στόχο του να κρατήσει στη ζωή ένα, δύο, ή περισσότερα απειλούμενα ή υπό εξαφάνιση είδη: μάλιστα, δεκάδες, εκατοντάδες είδη που σήμερα τελούν υπό θανάσιμη απειλή θα διασωθούν εντέλει ακριβώς χάρη στη δράση αυτών των βιο-οικολογικών οργανισμών. Τέλος, οι Ζωολογικοί Κήποι που τιμούν το όνομα και την αποστολή τους φροντίζουν πάντα την ύδρευση των περιοχών από τις οποίες προέρχονται κάποια από τα ζώα τους, την άρδευση των εδαφών ή τη γενικότερη φροντίδα οικοσυστημάτων που πλήττονται από την κλιματική κρίση και την επέκταση των πόλεων, των βοσκοτόπων και των καλλιεργήσιμων εδαφών σε μια μεγάλη σειρά από μέρη του πλανήτη. (Σε μερικά μάλιστα από αυτά τα μέρη, η κρίση θεριεύει γιατί καθημερινά παραδίδονται ολόκληρες εκτάσεις σε συγκεκριμένες εντατικές μονοκαλλιέργειες για να καλύπτουν την ολοένα αυξανόμενη ζήτηση από περίεργους ξηρούς καρπούς και άλλες bio λιχουδιές που αγαπούν κάποιοι πολέμιοι των Ζωολογικών Κήπων…)

Ναι, πολλά από τα ζώα στους Ζωολογικούς Κήπους δεν έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν απολύτως φυσιολογική συμπεριφορά και να εκπληρώσουν τον ρόλο που τους ανέθεσε η φύση να διαδραματίσουν μέσα στα φυσικά τους οικοσυστήματα, μόνο που κάποια από αυτά τα έρμα τα ζώα δεν έχουν ΚΑΝ φυσικά οικοσυστήματα και τείνουν να χάνονται πια ολοσχερώς — να χάνονται βουβά και χωρίς μάρτυρες. Σε κανα δυό δεκάδες χρόνια, και κατά τη ροή των πραγμάτων, κάποια είδη θα διασωθούν, ξαναλέμε, μόνο και μόνο χάρη στη φροντίδα των ανθρώπων που εργάζονται ιεραποστολικώ τω τρόπω σε αυτά τα «βδελυρά κολαστήρια».

Κυριάκος Αθανασιάδης, Πόσο κακοί και απάνθρωποι είναι οι Ζωολογικοί Κήποι; Athens Voice 10.12.2021 (https://www.athensvoice.gr/life/katoikidia/738499/poso-kakoi-kai-apanthropoi-einai-oi-zoologikoi-kipoi/)

Κείμενο 2

Η πρόεδρος της Πανελλαδικής Φιλοζωικής και Περιβαλλοντικής Ομοσπονδίας μιλά στη LiFO με αφορμή τη θανάτωση χιμπατζή στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο.

Μήπως, τελικά, έχει έρθει η στιγμή να καταργηθούν εντελώς οι ζωολογικοί κήποι;

Τόποι όπως οι ζωολογικοί κήποι αποτελούν απόδειξη του εξευτελιστικού τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι διαχειρίζονται τη φύση και είναι μέρη όπου τα ζώα βασανίζονται και θανατώνονται, ενώ αντίθετα ο «νοήμων» άνθρωπος καταρρακώνεται ηθικά μέσα στο πλαίσιο της βιολογικής αλυσίδας. Τα άγρια ζώα μέσα στα κλουβιά τους ζουν μια αβάσταχτη ζωή, υποφέροντας από άγχος, πλήξη και σοβαρές διαταραχές που σχετίζονται με τον παρατεταμένο περιορισμό. Είναι ζώα που τα εκμεταλλεύονται οικονομικά με πρόφαση την διατήρηση και την αναπαραγωγή τους, καταδικασμένα να βιώνουν ένα συνεχές βασανιστήριο, να υπακούν σε εντολές, να τους κόβουν τα φτερά για να μην μπορούν να πετάξουν: δελφίνια σε μια δεξαμενή αντί για τον ωκεανό, ερπετά που ζουν μόνιμα μέσα σε γυάλινους σωλήνες αντί στη φύση ‒ όλα βρίσκονται σε μια μόνιμη καταθλιπτική κατάσταση με μοναδικό σκοπό το κέρδος των επιχειρηματιών. Πρόκειται για χώρους εμπορευματοποίησης ψυχών και μόνο έτσι θα έπρεπε να τους αντιμετωπίζουμε. Δεν είναι διασκέδαση, δεν είναι εκπαίδευση, είναι βαναυσότητα. Το να δείχνεις στα παιδιά ζώα που βαριούνται, έχουν κατάθλιψη και περιφέρονται νευρικά σε περιφραγμένους χώρους δεν αποτελεί ενημέρωση για την άγρια ζωή. Είναι σαν να πηγαίνουμε τα παιδιά μας σε φυλακή για να τα διδάξουμε την ανθρώπινη συμπεριφορά. Υπό τη μορφή αυτή βεβαίως και πρέπει να καταργηθούν τελείως. Το παγκόσμιο αλλά και το ευρωπαϊκό κίνημα για την προστασία και τα δικαιώματά των ζώων πρέπει να πιέσει ακόμα περισσότερο, να απαιτήσει, να διεκδικήσει την κατάργησή τους.

— Συναισθάνονται τα ζώα τη στέρηση της ελευθερίας τους; Τι σημαίνει για τον ψυχικό τους κόσμο;

Η ελευθερία είναι από τα μεγαλύτερα αγαθά και δεν είναι μονάχα ανθρώπινο δικαίωμα αλλά αναφαίρετο δικαίωμα κάθε πλάσματος. Κάποια από τα ζώα που ζουν σε ζωολογικούς κήπους είτε μαραζώνουν είτε αυτοκτονούν.

Γιάννης Πανταζόπουλος, LIFO 30.6.2022

Παρατηρήσεις

Θέμα Α

Α. Επιλέξτε ένα από τα δύο κείμενα με το οποίο συμφωνείτε περισσότερο και παραθέστε σύντομα τη θέση και τα βασικά του επιχειρήματα (70 λέξεις περίπου).

Θέμα Β

Β1. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις ανταποκρίνονται στο περιεχόμενο των κειμένων (Σ) και ποιες όχι (Λ);

1. Σύμφωνα με το Κείμενο 1 βασικός σκοπός των Κήπων είναι η ψυχαγωγία των επισκεπτών.
2. Σύμφωνα με το Κείμενο 1 πολλά ζώα στερούνται το φυσικό τους περιβάλλον λόγω γεωργικής υπερεκμετάλλευσης.
3. Σύμφωνα με το Κείμενο 2 τα ζώα σε αιχμαλωσία εξυπηρετούν μόνο οικονομικά συμφέροντα.
4. Σύμφωνα με το Κείμενο 2 οι ζωολογικοί Κήποι πρέπει να ελεγχθούν και μερικοί να καταργηθούν.
5. Το Κείμενο 1 και το Κείμενο 2 συμφωνούν ότι η αιχμαλωσία προκαλεί προβλήματα συμπεριφοράς στα ζώα.

Β2. Στο Κείμενο 1 η συνοχή των νοημάτων εξασφαλίζεται μετάξύ άλλων και από τις παρκάτω διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις: από τη μια μεριά… και από την άλλη, Παράλληλα, μάλιστα, μόνο και μόνο. Να εξηγήσετε τι δηλώνουν οι παραπάνω λέξεις κάνοντας αναφορά στα νοήματα που αυτές συνδέουν στην κάθε περίπτωση.

Β3. α. Στο Κείμενο 1 είναι εμφανής η πρόθεση του συγγραφέα να ειρωνευτεί όσους καταγγέλλουν τη λειτουργία των Κήπων. Σε ποιες γλωσσικές επιλογές αποτυπώνεται αυτή η πρόθεση;

β. Στο Κείμενο 2 είναι εμφανές το καταγγελτικό ύφος της συνεντευξιαζόμενης. Σε ποιες γλωσσικές επιλογές αποτυπώνεται;